Soms heb je zo’n vraag die maar in je hoofd blijft rondzingen. Je bent misschien te lui om het te Googelen of misschien is je vraag te ingewikkeld om er snel een antwoord op te vinden. We’ve been there en daarom maken we het je makkelijk! Een aantal van die prangende Willem Wever-vragen legden we aan Leeuwarder docenten voor. Die als ware experts de verlossende antwoorden komen brengen. Enjoy!

 —

Hoe groot is de kans dat Nederland in de toekomst helemaal weggespoeld wordt door het stijgende zeeniveau?

In zekere zin is de kans 100%. Ergens in de tijd zal het zeeniveau (kijkend naar de historie) zo hoog zijn dat alles onderloopt. Het effect van menselijk handelen komt hier nog eens bij. Ook als we nu met z’n allen zouden stoppen met het verwarmen van de aarde ijlt dit effect nog heel lang na of is dit zelfs niet te stoppen geworden omdat het zichzelf (door smeltende poolkappen) verder versnelt. Dit soort processen hebben zich overigens in de hele geschiedenis van de aarde vaak voorgedaan, ongeacht de eventuele invloed van menselijk handelen.

Het omgekeerde is ook gebeurd: voor de laatste ijstijd (zo’n 12.000 jaar geleden) was de Noordzee droog. Zo laag stond het zeeniveau toen. Vissers op de Noordzee vissen regelmatig botten van mammoeten op die daar in die tijd leefden. Als je kijkt naar de voorspellingen zoals die nu gedaan worden over zeespiegelstijging door global warming hangt het antwoord op deze vraag af dus van de termijn waarover je praat.

Kijk je naar de situatie nu, dan geven de blauwe gebieden op de afbeelding gebieden aan die op dit moment onder zouden stromen bij een dijkdoorbraak. Dit is een flink deel van de Randstad! Overstromingen van rivieren zijn niet meegenomen in dit kaartje.

Overigens is er in Nederland niet alleen sprake van zeespiegelstijging, maar ook van bodemdaling. Deels is deze voor het hele land hetzelfde en natuurlijk (geologisch) en deels is deze lokaal en het gevolg van menselijk handelen, zoals zoutwinning en gaswinning.

Tjibbe Stelwagen, docent Kust- en Zeemanagement | Van Hall Larenstein

—

Kun je echt verslaafd zijn aan je telefoon?

Dat is een goede vraag! Laat ik even kort door de bocht zijn: je stelt de vraag aan iemand met als beroep ‘mensen verslaafd maken aan hun telefoon’. Of eigenlijk probeer ik dat mijn studenten te leren natuurlijk. Mijn beroep is nadrukkelijk niet dat van een psycholoog, ik kan dit verder niet wetenschappelijk onderbouwen.

Bij het maken van een applicatie spelen een heleboel zaken een rol. Niet de minste daarbij is: hoe zorgen we ervoor dat mensen met plezier onze apps gebruiken? Het opwekken van een plezierige ervaring vraagt om een denkproces over de zogeheten User Experience (UX). Wij kunnen de UX zo ontwerpen dat mensen daar met grote regelmaat naar terug (willen) komen.

In principe zijn we daarmee een ‘verslaving’ aan het opwekken. Je kunt daarbij denken aan het behalen van ‘achievements’. Daar wil je steeds meer van en dus zul je steeds terug blijven komen. De (app op je) telefoon geeft je dan een kick, een gelukzalig gevoel.

De ethische discussie daaronder is ook een goede om te voeren. Schiet me daar vooral eens over aan, op een later moment! Ik moet nu eerst even kijken of er nog iemand iets op Twitter heeft gezet…

Dirk Sierd de Vries, docent Communication & Multimedia Design | NHL Hogeschool

—

Hoe groot is de kans op buitenaards leven?

De kans op buitenaards leven is 0 (er is geen buitenaards leven) of 1 (er is buitenaards leven). Op dit moment kunnen we hier nog geen uitsluitsel over geven, maar ik kan er wel wat meer over vertellen.

Eén van mijn favoriete programma’s is Ancient Aliens, waarvan regelmatig afleveringen op History worden uitgezonden. In dit programma worden mysterieuze zaken uit de oudheid verklaard door de theorie dat de aarde in het verleden bezocht is door buitenaardse ruimtereizigers. Zo worden kolossale stenen getoond die naadloos op elkaar zijn gestapeld, waarbij er messcherpe voegen te zien zijn. Hier is buitenaardse technologie voor nodig geweest en geen primitieve steenbijlen. Ikzelf ben dan om. Inderdaad geen twijfel mogelijk: de kans op buitenaards leven = 1.

Maar er zijn ook serieuzere zoektochten naar buitenaards leven. Enkele voorbeelden:

+ Marslanders en ruimtesondes worden uitgerust met detectoren die speuren naar biologische activiteit of resultaten daarvan (bijvoorbeeld koolstofdioxide);
+ SETI (Search for ExtraTerrestial Intelligence), een verzamelnaam voor verschillende projecten die speuren zijn naar buitenaardse signalen in de kosmos;
+ de zoektocht naar exoplaneten (planeten buiten ons zonnestelsel) die vergelijkbaar zijn met de aarde. Van de meer dan 2000 gevonden exoplaneten is er maar een handjevol (ongeveer 10) die vergelijkbaar zijn met onze aarde, maar dit komt vooral omdat het heel moeilijk is deze relatief kleine planeten op te sporen. En we zoeken nog maar relatief kort.

Het feit dat er gezocht wordt met technologisch heel geavanceerde middelen, maar tot nu toe zonder resultaat betekent dit dan dat de kans 0 is? De onderzoekers en hun sponsoren denken duidelijk van niet.

Een groot probleem bij het bepalen van de kans is dat we niet weten hoe leven überhaupt ontstaat. Is het een kwestie van de juiste omstandigheden en een dosis toeval? En daarna eenzelfde conclusie bij de kans op het ontwikkelen van intelligent leven: juiste omstandigheden en toeval? In dat geval zal, hoe klein de kans op een gunstige combinatie van omstandigheden en toeval ook is, gezien het aantal plaatsen in het heelal waar die combinatie zich kan voordoen, ook elders intelligent leven zich ontwikkelen. Dus kans = 1. Of we ooit contact zullen leggen, is dan weer een heel andere vraag.

Ik kijk in ieder geval ’s avonds altijd even verwachtingsvol naar de sterrenhemel (of naar een aflevering van Ancient Aliens) op zoek naar dat mogelijke teken van intelligent buitenaards leven…

Jan Nijholt, docent Leraar Natuurkunde | NHL Hogeschool

Door Sanne Plantinga