Soms heb je zo’n vraag die maar in je hoofd blijft rondzingen.  Je bent misschien te lui om het te Googelen, of misschien is je vraag te ingewikkeld om er snel een antwoord op te vinden. We’ve been there, en daarom maken we het je gemakkelijk! Een aantal van die prangende Willem Wever-vragen legden we aan Leeuwarder docenten voor. Die als ware experts de verlossende antwoorden komen brengen. Enjoy!

‘Survival of the fittest’ gaat in onze zorgmaatschappij niet meer op. Betekent dat ook dat het menselijk ras steeds zwakker wordt?

Dit is een ingewikkelde vraag. De evolutie is doel- en zinloos. Het komt zoals het komt. Dat wij zijn zoals wij zijn berust puur op toeval. Het balletje is nu eenmaal zo gaan rollen met dit als resultaat.

Als je kijkt naar de zeehondenpopulatie in de Waddenzee zou je je kunnen afvragen of het niet verstandig is om in de toekomst alleen Lenie ’t Hart nog op te vangen en dan voor langere tijd. Voor de instandhouding van de populatie is opvang van de zeehond niet nodig en waarschijnlijk zelfs contraproductief. Door genetisch ‘zwakke’ dieren op te lappen en uit te zetten, houd je de zwakke genen in de populatie.

Hoe zit het nu bij mensen? Wij zijn tot nu toe zo geëvolueerd dat we ons eigen fitness kunnen beïnvloeden. Wij zijn in staat om onze eigen (schadelijke) mutaties te camoufleren en in stand te houden. Kortom, de mens is buitengewoon succesvol! Door bijvoorbeeld onze gezondheidszorg, maar ook onze uitstekende foerageerstrategieën (het zoeken en vinden van voedsel, red.) blijven wij langer in leven. Als je puur naar de genetische fitnessladder kijkt, lijkt dit niet handig. Men schat dat bij elke nieuwe generatie drie nieuwe schadelijke mutaties optreden, maar doordat je van elk gen twee kopieën hebt, wordt dit effect gemaskeerd.

Maar wie zegt dat iemand met een lagere genetische fitness niet in staat is om een geweldige uitvinding te doen, waardoor hij genetisch de anderen in een eindsprint voorbij streeft? Daarnaast begint het er op te lijken dat ervaringen opgedaan in het leven, genetisch door te geven zijn op het nageslacht.

Kortom, een ingewikkelde zaak.

Steef Steneken, Docent Biologie | NHL Hogeschool

Waarom houden mensen van muziek?

Mensen houden van muziek omdat hun hersenen er net zo op (kunnen) reageren als bijvoorbeeld op eten, sex en drugs. In gebieden van de hersenen waar opwinding, beloning en emotie normaliter verwerkt worden, is ook activiteit bij het luisteren naar goede muziek. Dat is een beetje een plat en technisch antwoord misschien, maar wel de basis.

Het feit dat sex en eten belangrijk zijn voor ons voortbestaan suggereert dat het luisteren naar muziek ook een belangrijke functie zou kunnen hebben. Persoonlijk heb ik het idee dat het ontdekken van structuur in muziek, het herkennen van patronen en afwijkingen daarop, mogelijk de basis zijn. We ontwikkelen daarmee een belangrijke vaardigheid. Onze hersenen belonen ons daarom voor het luisteren naar muziek.

Rutger Middendorp, docent Creatief schrijven, Conceptontwikkeling, Storytelling | Minerva Academie voor Popcultuur

Waar houdt het heelal op?

Daar zijn natuurkundigen nog niet helemaal over uit. De meningen zijn namelijk verdeeld over de vorm die het heelal zou kunnen hebben: vlak, positief gekromd (zoals de aarde) of negatief gekromd (zoals een paardenzadel). Natuurkundigen proberen er achter te komen welke vorm het heelal heeft, maar metingen geven hier nog geen duidelijkheid over.

Het positief gekromd heelal is het meest gangbare model. Houdt dit heelal ergens op? Als we het heelal vanaf de aarde bestuderen, dan lijken we ons in het centrum van het heelal te bevinden. We kunnen, om ons enigszins voor te stellen hoe het positief gekromd heelal in elkaar zit, een parallel trekken met een man in een boot op (een heel grote) zee. Waar hij ook op zee is, hij waant zich altijd in het middelpunt van het water dat hem omringt. Hij kan roeien wat hij wil, maar hij bereikt nooit het einde. Dit komt door de kromming van de aarde. Op dezelfde manier zou het heelal gekromd kunnen zijn. Een ruimteschip kan dan alle kanten op reizen en nooit een grens bereiken. En op die manier kan het heelal wel een bepaalde grootte hebben, maar toch onbegrensd zijn.

Wat nu als er nog een ruimte buiten het heelal zou zijn (noem dit het universum), en als we het heelal in ons hand konden optillen? Wat zou je dan zien? Het zou dus de vorm van een bol kunnen hebben, zoals de aarde, maar ook die van een donut, een voetbal (met vlakken) of zelfs de vorm van een trompet. Maar voordat we dat weten, moeten natuurkundigen eerst nog wat verder zijn in hun onderzoeken.

Jan Nijholt, Leraar Natuurkunde | NHL Hogeschool

Waar komen muziekvoorkeuren vandaan bij mensen?

Het ontwikkelen van muziekvoorkeur volgt een complex, grotendeels biografisch systeem. Voor een deel volgt het waarschijnlijk het Pavlov-principe. Als jij je als kind goed voelde thuis en je vader draaide altijd soulplaten, dan zul je daar een goed gevoel bij houden.

Muziek representeert echter ook altijd iets. Een levensstijl, een visie, een manier om naar de wereld te kijken. Iemand die van country and western houdt zal vaker een laid back persoonlijkheid zijn dan iemand die van metal houdt. Muziek kan een manifestatie zijn van een overtuiging. Als je boos bent, is het fijn als anderen dat ook zijn en jouw boosheid voor je kunnen verwoorden.

In mijn puberteit luisterde ik naar Rage Against the Machine omdat zij met meer drama en overtuiging mijn boosheid konden uiten dan ik dat kon. Maar bovendien voelde ik me stoer als ik ernaar luisterde. Dat had ik nodig, daarom paste dat in mijn smaak. Een goede artiest verwoordt of verklankt iets dat we zelf ook voelen, maar niet op die manier kunnen uiten. In die zin wordt je muziekvoorkeur dus ook bijna therapeutisch gevormd.

Concluderend: ik kan het antwoord niet in een stroomschemaatje geven, maar bovengenoemde fenomenen spelen een rol.

Rutger Middendorp, docent Creatief schrijven, Conceptontwikkeling, Storytelling | Minerva Academie voor Popcultuur

Door Sanne Plantinga