Jaarlijks breken er zo’n 4000 woningbranden uit in Nederland. Dat is veel, heel veel. De meeste branden ontstaan door het roken van sigaretten, slechte elektrische apparatuur en het koken of frituren van eten. Volgens de brandweer is de helft van alle studentenhuizen niet brandveilig. Hoe is de brandveiligheid in jouw eigen huis? En wat kun je zelf doen om brand te voorkomen?
Brand!
Het is dinsdagavond 19.00 uur. Ik heb net gegeten en besluit om een avondje even helemaal niets te doen, heerlijk! Mijn chillavond wordt verstoord wanneer ik rook ruik. Ze zullen buiten wel ergens fikkie stoken. Ik schenk verder niet veel aandacht aan de steeds heftiger wordende brandlucht. Niet lang daarna begint het brandalarm te loeien. Vast iemand die zijn eten weer heeft laten aanfikken, dat gebeurt wel vaker met negen huisgenoten. Het besef komt pas wanneer ik rook onder mijn kamerdeur door zie komen. Paniek! Ik hoor mensen roepen op de gang. Dit is goed mis, denk ik nog.
Ik wil mijn kamer uitlopen en ruk de deur open: nog meer rook. Razendsnel probeer ik via de reguliere weg naar buiten te lopen, maar door alle rook wil dit niet lukken. Ik zie letterlijk niets, wat erin resulteert dat ik al snel weer op mijn kamer beland. Als een rat in de val zit ik daar op drie hoog, zonder noodladder en in te veel rook om een goede actie te ondernemen. Ik doe mijn raam open en begin naar omstanders te schreeuwen. De hulpdiensten zijn inmiddels gebeld, maar het duurt lang. Te lang. Ik ben bang en een beklemmend, onzeker gevoel bekruipt me. Hoelang ga ik dit nog volhouden ..
Gelukkig.
Deze situatie heb ik gelukkig niet echt mee hoeven maken, want het was maar een brandoefening. Een brandoefening die wel een heel reële situatie schetste. Ik zal het even uitleggen. Komt ‘ie:
Een tijdje geleden hoorde ik dat er bij Villa Weaze, een prachtig studentenhuis in ons stadsje waar ik geregeld te vinden ben, een brandoefening gehouden zou worden. Een brandoefening waarbij de brandweer ons zou komen redden. Aanlokkelijk idee. Zowel de oefening zelf, want het is gewoon goed om eens te weten wat je moet doen als er brand uitbreekt, als de gedachte dat er zo’n brandweerman z’n best moet doen om mij te komen redden. Ik zie dat gelijk voor me. Een soort Rambo die met grote mannelijke stappen en een bezweet voorhoofd door het vuur gaat – letterlijk – om een paar studentjes te redden. Juist. Even mijn op hol geslagen puberbreintje.
Ik mocht dus meedoen, heel tof! Er werd een soort casus nagespeeld. Je weet wel, zo’n praktijksituatie waar je op school mee wordt doodgegooid. Op school is het over het algemeen compleet nutteloos en vaak moet je dan zo’n debiel rollenspel spelen. Dat was nu niet zo. In tegenstelling tot de toneelstukjes op school, was dit een onwijs leerzame en interessante casus. De brandweermannen die de oefening moesten uitvoeren, kregen van te voren te horen dat er brand was ontstaan in de keuken op de tweede verdieping. Ook wisten ze dat het om een studentenhuis ging waar 12 mensen aanwezig waren. Voordat de oefening begon, kregen we allemaal een taak. Iemand moest bewusteloos in de gang liggen, een ander moest doen alsof hij een gebroken been had en weer iemand anders speelde dat hij in shock was. Ik kreeg de opdracht om te blijven waar ik was. Ik mocht mijn kamer niet uit en moest wachten tot de brandweer mij zou komen redden. In mijn uppie heb ik toen maar wijn lopen zuipen. Je moet toch wat.
Moment suprême
Het moment was daar, de oefening begon echt. Het ging om een serieuze oefening, dus overal in het huis stonden rookmachines. Hoewel ik niet van mijn kamer mocht komen, heb ik toch even stiekem om het hoekje gegluurd – goh – en ik zag werkelijk niets door de rookontwikkeling. Ook gingen de brandmelders af. Man, man, man, wat een kabaal maken die dingen. Ze loeiden m’n oren van mijn hoofd. Kan niet, maar zo voelde het wel. Ze deden in ieder geval hun werk. Ik hing uit het raam en zag dat er steeds meer brandweerlieden rond het huis verzamelden. Ook toevallige voorbijgangers waren benieuwd wat zich daarbinnen allemaal afspeelde en dus stond er ook een groepje toeschouwers te kijken. Hoewel ik wist dat het allemaal fake was en dat er gelukkig niet echt iets in de fik stond, voelde het wel allemaal heel echt. Gedurende de tijd dat ik daar binnen zat en geen kant op kon, hield ik contact met de brandweer. Ik moest aangeven waar ik precies zat. Eerlijk gezegd wist ik dat niet exact. Maar als je iets vol overtuiging zegt, gelooft iedereen je. Ik kreeg te horen dat er snel iemand zou komen om mij te redden.
Toen ik na een tijdje nog niet gered was – moet je nagaan hoe eng dat is als er echt brand zou zijn geweest – was ik toch even bang dat ik ze de verkeerde kant op had gestuurd. Nou ja, goeie oefening voor ze. Plotseling ging de deur open en stonden daar twee brandweermannen om mij te bevrijden. Niks geen Rambo’s. Ik hoorde aan hun stem dat het mannen waren, maar daar was ook alles mee gezegd want ze hadden zo’n stevig brandweerpak aan dat ik niks zag. Toen ik buiten kwam, begon iedereen te klappen. Net als wanneer je na een gevaarlijke situatie landt met een vliegtuig, maar dan anders. Goed verhaal. Ondertussen werden er nog een aantal bewoners van het dak gehaald met van die grote hoogwerkers. Zie je (gelukkig) niet elke dag.
Blindemannetje
Na afloop van de oefening ben ik echt gaan nadenken over de brandveiligheid in mijn eigen huis. Mijn huurbaas heeft er alles aan gedaan om het zo brandveilig mogelijk te maken, maar zelfs dan is het goed om je bewust te zijn van eventueel brandgevaar. Zo heb ik gelijk uitgezocht hoe een brandblusser werkt. Ook heb ik met een theedoek om mijn hoofd (ja, echt) geprobeerd naar mijn raam te lopen. En dat is lastiger dan je denkt. Vooral als je in zo’n zwijnenhok woont als ik. Overal ligt troep op de grond, dus ik ging drie keer op mijn bek. Moet je nagaan hoe dat gaat als je in paniek bent. Daarnaast maak ik nu elke avond voor ik ga slapen een soort looppad tussen mijn kleding, boeken en andere troep zodat ik in ieder geval aan de andere kant van mijn kamer kan komen.
Veiligheid voorop
Ik kom regelmatig in studentenhuizen waar de brandveiligheid echt ruk is. Brandmelders die van het plafond worden gehaald zodat de bewoners ongestoord kunnen roken in huis, brandladders die er wel zijn maar niet bevestigd worden en ontzettend veel troep waardoor je je benen breekt nog voordat er brand uitbreekt. Kijk, dat van die troep snap ik best. Je woont eindelijk op jezelf en hoeft voor niemand meer je kamer netjes te maken. Hooguit voor je moeder die één keer in de maand op de stoep staat. Toch is het wel verstandig om je vluchtwegen vrij te houden. Kleine moeite, maar veel veiliger. Dat van die brandmelders snap ik werkelijk waar niet en vind ik ronduit dom. Dus hup, bevestigen die dingen. Wat betreft een brandladder die er wel is maar nog mooi in de doos zit, dat is ook niet zo slim. En ik wed dat dit bij heel veel studenten het geval is. Moeders is gerust dat kindlief een brandladder heeft, maar als er echt iets gebeurt heb je er niks aan. Had je nou maar naar je moeder geluisterd.
Wat kun je zelf doen?
Bevestig in iedere kamer/ruimte en in elke gang een brandmelder. Ik vond het de grootste onzin om een brandmelder op te hangen in de keuken, terwijl dit een plek is waar heel vaak brand uitbreekt. Je kunt hier uiteraard ook een hittemelder ophangen. Deze reageert niet op rook, maar wel op de hitte die een brand met zich mee brengt. Ideaal!
Bepaal een vluchtroute. Het klinkt misschien heel gek en hopelijk hoef je de vluchtroute nooit te gebruiken, maar uit voorzorg is het goed om samen met je huisgenoten een route te bepalen. Bespreek dit onder het genot van een wijntje (niet te veel) met elkaar. Ook is het van belang om een tweede vluchtroute te hebben. Wanneer de uitweg van de eerste vluchtroute geblokkeerd is, heb je altijd nog een tweede optie.
Spreek met je huisgenoten een verzamelplaats af. Lastig in studentenhuizen is dat je niet altijd weet of je huisgenoten thuis zijn en of er misschien nog andere mensen binnen zijn. Toch is het goed om een verzamelplaats af te spreken. Zo weet je zeker dat de mensen die buiten staan, niet meer in gevaar zijn en gaat er geen kostbare tijd verloren naar het zoeken van iemand die al lang buiten staat.
Spreek met je huisgenoten af naar welke kamer je vlucht wanneer de vluchtwegen niet meer begaanbaar zijn. Het is belangrijk dat de kamer een weg naar buiten biedt en dat de brandweer er met een ladder bij kan komen. Ook moet hij goed zichtbaar zijn van buitenaf.
Maak een taakverdeling met je huisgenoten. Heb je een hamster of een kat? Bespreek met elkaar wie er zorgt voor de dieren.
Leg je huissleutels op een vaste plek. Zorg ervoor dat je je huissleutels altijd in één greep kunt pakken. Een half uur naar je sleutels lopen zoeken in een noodsituatie is totaal niet handig.
Sluit in geval van brand altijd de deuren. Een gesloten deur zorgt voor de vertraging van rook en vuur.
Vlam in de pan? Blus dit nooit met water! Doe er een deksel op en sluit gas en elektra af.
Heel wat tips waar je bij een eventuele brand wat aan kunt hebben. Maar hoe voorkom je zo’n brand nou eigenlijk?
Rook niet in bed! Volgens de brandweer is dit een heel belangrijke brandoorzaak. Jongens, come on! Roken in bed? Ik doe daar toch echt heel andere dingen in.
Leeg geen asbakken in de prullenbak. Spreekt voor zich. Er kan nog een brandende peuk in zitten waardoor je prullenbak in de fik kan vliegen. Niet zo handig.
Frituren en koken en dan voornamelijk ’s nachts kan erg gevaarlijk zijn. Na het stappen heb je vaak honger. Je kunt zo moe zijn dat je niet meer doorhebt dat je het gas of de frituurpan nog aan hebt staan. Dit kan tot levensbedreigende situaties leiden.
Kijk uit met het drogen van je was! Ik begrijp best dat je de met Robijn gewassen shirts zo snel mogelijk droog wil hebben. Hang wasgoed wel op een veilige afstand van je kachel.
Zet je beeldbuistelevisie ’s nachts of als je weggaat uit. Heb je nog een televisie met zo’n groot gevaarte aan de achterzijde? Doe hem uit als je gaat slapen of weggaat. Dit toestel kan stof aantrekken waardoor hij in de fik kan vliegen. Flatscreens zijn een stuk veiliger. Deze kunnen wel op stand-by blijven staan.
’t Is echt bizar wat zo’n brandoefening met je kan doen. Het lijkt allemaal leuk en spannend, maar dat was het niet. Het was eerder heftig. Ik wist dat ik weer veilig naar buiten kon komen, maar wat als je daar niet zeker van bent? Wat als je opgesloten zit in je eigen huis en je geen kant op kunt? Wat als je slaapt en geen goedwerkende brandmelders hebt? Deze oefening heeft mij bewust gemaakt wat betreft de brandveiligheid in mijn eigen huis. Als huurder zou je verwachten dat je huurbaas jou een veilig stekkie verhuurt, maar dit is niet altijd zo. Dus, kom van je luie donder en check, voorkom en be carefull!
De tips in dit artikel heb ik uit de flyers van de brandweer gehaald en aangevuld met mijn eigen woorden. Iets met APA?
Door: Mirjam Landman
Foto’s: Lisanne van der Ploeg
