Wij zijn al tijden gefascineerd door zwervers. Niet zozeer omdat ze voor vijf euro prachtige fietsen verkopen of omdat we bang zijn dat we na onze mislukte studie ook zo eindigen, maar omdat we ons moeilijk kunnen inleven in de daklozen. Wat drijft een dakloze? Hoe voelt het om te zwerven? Hoe is het in vredesnaam vol te houden? Om antwoord te krijgen op deze levensvragen gingen onze redactieleden Felix en Friso op zwerverstocht. Haantjes die ze zijn, daagden ze elkaar uit in drie zwerver-challenges:
1. Wie scoort het meeste eten uit vuilnisbakken?
2. Wie weet het meeste geld bijeen te bedelen?
3. Wie dompelt zich het beste om in het zwerversbestaan?
Klaar voor de start: af!
Oude kleren aan, gaten erin scheuren en kettingsmeer op het gezicht aanbrengen. De stereotype look hebben we al snel te pakken, maaar de stereotype walk nog niet. Daarom ontbijten we met twee glazen wijn. Rechtlopen (en rationeel denken) gaat nu al een stuk moeilijker. Gewapend met een enorme kartonnen doos en een winkelwagen strompelen we het centrum van Leeuwarden in. In een steegje vol graffiti, bouwpuin, gebroken glas en goedkope halve liter bierblikken, creëren we onze uitvalsbasis (hierna te noemen: thuis). Op naar de vuilnisbakken. Onwennig, alsof je voor het eerst seks hebt, duiken we de vuilnisbak in. Friso stuit op een kwart banaan en wat hamburgersaus, bijt nog eens spreekwoordelijk op zijn tanden en slikt door. Felix staat nog net niet te kokhalzen. Deze battle is niet aan zwerver Felix besteed.
CHALLENGE 1:
EET ZOVEEL MOGELIJK UIT EEN VUILNISBAK
Winnaar: Friso
Friso:
Een kwart banaan
1 stukje mais
Een beetje hamburgersaus
Een slok rood uitgeslagen koffie
Een aangebroken blikje Coca Cola
Een flinke hap uit een broodje pindakaas
Regenwater uit de regenpijp
Felix:
Niets. Er kwam meer eten uit dan erin ging.
———————————————–
Aalmoes?
Na een korte stop onder de brug bij de Weaze, komen we een heroïnedealer tegen. De dealer spreekt ons aan “Ey boys, alles goed? Alles rustig?” We erkennen dat het rustig gaat en maken ons gauw weer uit de voeten. We vervolgen onze zwerftocht door Leeuwarden. Next item op de zwerverschecklist: drugs. Heroïne gaat ons wat te ver, maar een joint vinden we wel in het daklozenplaatje passen. Zonder geld op zak zit er maar één ding op: bedelen. Dit blijkt lastiger dan verwacht. Veel lastiger. We worden niet aangekeken. Mensen lopen ineengedoken en met afschuw in een grote boog om ons heen. En het voelt alsof we worden onderworpen aan een artillerievuur aan denigrerende blikken. Als blikken konden doden, dan waren wij nu gevierendeeld, in de fik gestoken en door de goot gespoeld. Gelukkig heeft Felix minder problemen met blauwtjes lopen dan Friso, die trillend en doodonzeker op drie meter afstand blijft staan. Na gevoelsmatig 150 mensen te hebben gevraagd om aalmoes blijft de teller op niets steken. Geen mens die iets voor ons overheeft of ons zelfs maar een blik waardig gunt.
Resultaat: 0 euro + een flink minderwaardigheidscomplex.
CHALLENGE 2:
HAAL ZOVEEL MOGELIJK GELD OP
Winnaar: Felix
Felix:
Helemaal niets. Maar hij heeft wel gebedeld bij:
7 bejaarde dames
4 vrouwen van boven de 40
2 mannen van middelbare leeftijd
1 meisje van 15 die aan het pinnen was
1 oliebollenkraam
Friso: Helemaal niets. Hij durfde niet. Chicken.
———————————————–
De grap is er af
Dan maar weer bier drinken. Thuis (lees: kartonnen doos) hebben we nog twee blikken liggen. Ontdekken dat onze blikken bier niet zijn gestolen, is het mooiste moment van onze dag. Lurkend aan ons lauwe pils vragen we ons af of wij als undercover zwervers inmiddels in de wereld van daklozen passen. Om antwoord te krijgen op deze vraag zit er maar één ding op: een echte dakloze ontmoeten. Nu is het is vrij lastig om een zwerver te vinden, want ze zwerven rond. Vandaar dat ze het zwerver noemen. Gelukkig herinnert Friso zich nog een opvang voor drugsverslaafden. Eenmaal aangekomen bellen we aan bij een enorme, beveiligde deur, denk aan een hemelpoort. Niemand doet open. Maar binnen enkele ogenblikken komt er steeds meer volk onze kant op fietsen en rennen om ook voor de deur plaats te nemen: drugsverslaafden. De eerste gebruiker die wij spreken komt ons bekend voor: deze man heeft ons vroeger nog wel eens een fietsje of twee geprobeerd te verkopen. Maar een gesprek is niet mogelijk: hij slaat enkel wartaal uit. De enige zin die wij begrijpen is “Ik krijg hier tweemaal per dag gratis methadon”. Ook al begrijpen we verder geen woord van wat hij zegt, hij oogt wel superblij. Als het niet zo ernstig was, dan was het aandoenlijk geweest. De deur gaat open en hij vertrekt: op naar zijn high. Met een andere verslaafde (drug of choice: heroïne) blijven we geboeid praten. Hij is welbespraakt en zijn ogen stralen van wilskracht. Toch zit hij in een negatieve vicieuze cirkel waar hij zelf niet uit kan komen. Duidelijk geëmotioneerd vertelt hij: “Ik heb dingen gedaan waar ik niet trots op ben man, ik stal van mijn ouders.” Na het aanhoren van zijn halve levensverhaal vraagt hij: “En jongens, wat is jullie verhaal? Bij welke nachtopvang slapen jullie?” Triest en beschaamd druipen we af, terwijl hij ons nog tipt om nooit aan de heroïne te beginnen. Als echte zwerver gezien worden: gelukt. Geconfronteerd worden met het echte daklozenbestaan: pijnlijk gelukt.
CHALLENGE 3:
WIE DOMPELT ZICH HET BESTE ONDER IN HET ZWERVERSBESTAAN?
Winnaar: gelijkspel.
Friso en Felix werden allebei als gelijkwaardigen onder de daklozen gezien.
———————————————–
De eindscore van onze uitdaging: Friso is de absolute winnaar van de vreet-voer-uit-vuilnisbakken-contest. Maar Felix was de enige die mensen durfde te vragen om geld, wat hem de winnaar maakt van de tweede challenge. De derde contest eindigt in een gelijkspel. Maar het spelen van het spel voelde uiteindelijk niet goed: spottend en respectloos. Wat begon als een dag met kinderachtige uitdagingen en slechte grappen liep eigenlijk uit op een confrontatie met de waarheid: een kil, eenzaam en onzeker bestaan. Dat is lastiger te slikken dan een slok bedorven koffie en een aangevreten banaan.
Door: Friso Visser & Felix Bekkers
Fotografie: Jochem Schuiling
